ประวัติกองวิจัย สำนักงานยุทธศาสตร์ตำรวจ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
กองวิจัย สำนักงานยุทธศาสตร์ตำรวจ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ในปัจจุบันเป็นหน่วยงานระดับกองบังคับการ ขึ้นตรงต่อสำนักงานยุทธศาสตร์ตำรวจ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ การจัดรูปองค์กร มีผู้บังคับการยศพลตำรวจตรีเป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุด รับผิดชอบในการบริหารงาน
กองวิจัย สำนักงานยุทธศาสตร์ตำรวจ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ เป็นหน่วยงานที่จัดตั้งขึ้นตั้งแต่พุทธศักราช 2498 เพื่อทำหน้าที่สนับสนุนในการป้องกันปราบปรามอาชญากรรม และเก็บรวบรวมสถิติทุกประเภท แล้วนำมาวิจัยค้นคว้ามูลเหตุการณ์เกิด เพื่อใช้ในการวางแผน ป้องกันปราบปรามอาชญากรรมต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นทั่วราชอาณาจักร โดยมี พล.ต.ต.เยื้อน ประภาวัตร ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งผู้ช่วยผู้บัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง และหัวหน้ากองวิทยาการ กรมตำรวจ เป็นผู้ริเริ่ม และได้พิจารณาเห็นว่าการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมเท่าที่เป็นอยู่ ตกเป็นอำนาจและหน้าที่หลายฝ่าย เช่น กรมตำรวจ กรมการปกครอง กรมอัยการ และอื่น ๆ ต่างฝ่ายต่างก็บริหารงานกันไปตามอำนาจและหน้าที่ของตนซี่งมีอยู่ตามลำพัง ขาดการติดต่อประสานงานซึ่งกันและกันเท่าที่ควร ขาดการเร่งรัดให้การป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทันกับเหตุการณ์ ขาดการประมวลเรื่องราวหรือเก็บสถิติอาชญากรรมไว้เป็นหลักฐาน ทำให้การป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร จึงได้ทำความเห็นเสนออธิบดีกรมตำรวจว่าสมควรที่จะให้จัดตั้งคณะกรรมการขึ้นคณะหนึ่ง เพื่อทำหน้าที่เป็นหน่วยกลางในการพิจารณาและสั่งการป้องกันและปราบปราอาชญากรรม โดยเรียกว่า “คณะกรรมการวางแผนการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรม” ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนชื่อมาเป็น กองวิจัยและวางแผน โดยใช้อักษรชื่อย่อว่า “ศปอ” ประกอบด้วย ดังนี้
เลื่อนไปทางขวา
ลำดับ |
ตำแหน่ง |
ตำแหน่งคณะทำงาน ศปอ |
1 |
รองอธิบดีกรมตำรวจฝ่ายปราบปราม |
เป็นประธานกรรมการ |
2 |
ผู้บัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง |
เป็นกรรมการ |
3 |
ผู้บัญชาการตำรวจภูธร |
เป็นกรรมการ |
4 |
บัญชาการตำรวจนครบาล |
เป็นกรรมการ |
5 |
รองอธิบดีกรมมหาดไทย ฝ่ายสอบสวน |
เป็นกรรมการ |
6 |
ผู้อำนวยการกองคดี กรมอัยการ |
เป็นกรรมการ |
7 |
รองอธิบดีกรมป้องกันสาธารณภัย |
เป็นกรรมการ |
8 |
หัวหน้ากองคดี กรมตำรวจ |
เป็นกรรมการ |
9 |
หัวหน้ากองวิทยาการ กรมตำรวจ |
เป็นกรรมการ/เลขานุการ |
โดยให้หัวหน้ากองวิทยาการ กรมตำรวจ จัดเจ้าหน้าที่ขึ้นทำหน้าที่รับส่งข่าว ประมวลข่าว เตรียมระเบียบวาระการประชุมพิจารณาสำนวนการสอบสวน ทำสถิติต่าง ๆ ทำงานสารบรรณ และอื่น ๆ เพื่อให้ดำเนินการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมของคณะกรรมการดำเนินไปด้วยดี ซึ่งขณะนั้นกรมตำรวจได้พิจารณาแล้วเห็นชอบด้วยตามเสนอ จึงได้มีคำสั่งกรมตำรวจให้ทำเรื่องราวเสนอกระทรวงมหาดไทย เพื่อขอจัดตั้งกรรมการดังกล่าว และเหตุด้วยกรรมการแต่ละท่านอยู่ต่างกรมกองกัน กระทรวงมหาดไทยเห็นชอบด้วย จึงได้มี คำสั่งที่ 466/2498 ลงวันที่ 11 พฤษภาคม 2498 โดย พล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทยลงนามแทนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
ภายหลังจากการที่กระทรวงมหาดไทยมีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการดังกล่าวแล้ว ก็เป็นระยะเวลาพอดีที่มีการยุบเลิกกองบัญชาการตำรวจนครบาล กองบัญชาการตำรวจภูธร และกองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง ทั้งนี้ โดยให้อำนาจผู้บัญชาการทั้ง 3 กองบัญชาการมีอำนาจสั่งราชการในแต่ละหน่วยงานได้เท่ากับอำนาจของอธิบดี กรมตำรวจ เมื่อกรณีเป็นเช่นนี้ พล.ต.ต.เยื้อน ประภาวัตร ในฐานะกรรมการและเลขานุการคณะกรรมการ ศปอ. จึงเสนอกรมตำรวจขอแต่งตั้งเจ้าหน้าที่จากกองบัญชาการตำรวจภูธร กองบัญชาการตำรวจนครบาล และกองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง ซึ่งถูกยุบเลิกบางนายมาเป็นเจ้าหน้าที่ปฎิบัติงานของคณะกรรมการดังกล่าว กรมตำรวจก็เห็นชอบด้วย
คณะกรรมการวางแผนป้องกันและปราบปรามอาชญากรรม หรือ ศปอ. นี้ ได้มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดมา จนเห็นว่าเป็นการถาวรแล้ว พล.ต.ต.เยื้อน ประภาวัตร จึงเห็นเป็นการสมควรที่จะแต่งตั้งเจ้าหน้าที่ปฎิบัติงานในคณะกรรมการดังกล่าวขึ้นพร้อมกับหน่วยงานขึ้นรองรับเป็นการถาวร จึงได้ดำเนินการจัดตั้ง “กองศูนย์การป้องกันและปราบปรามอาชญากรรม” หรือเรียกว่า “ศปอ.” ขึ้น ในกรมตำรวจตามพระราชกฤษฏีกา พ.ศ. 2498 โดยแบ่งส่วนราชการของหน่วยงานนี้ ออกเป็น 7 แผนก ดังนี้
- แผนกธุรการ
- แผนกประมวลผล
- แผนกสถิติส่วนกลาง
- แผนกสถิติส่วนภูมิภาค
- แผนกวิจัย
- แผนกคดี
- แผนกร่างแผนการ
จากปี พ.ศ. 2498 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบันนี้ ได้มีการปรับปรุงแก้ไข การจัดส่วนราชการของกองวิจัย และวางแผน เป็นลำดับเรื่อยมาจนถึงปี พ.ศ. 2539 ได้มีพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกรมตำรวจ กระทรวงมหาดไทยเปลี่ยนชื่อจาก “กองวิจัยและวางแผน” มาเป็น “กองวิจัยและพัฒนา” โดยมีอำนาจหน้าที่
- ดำเนินการประสานการดำเนินงานเกี่ยวกับการวิจัยเพื่อระบบ รูปแบบ เทคนิค และวิธีปฏิบัติงานในหน้าที่ตำรวจ ตลอดจนสนับสนุนให้มีการถ่ายทอดการพัฒนาแก่หน่วยงานต่าง ๆ
- ปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยอื่นที่เกี่ยวข้องหรือที่ได้รับมอบหมาย
ปัจจุบัน กองวิจัยและพัฒนา แบ่งออกเป็น 2 กองกำกับ และ 5 ชุดวิจัย (เทียบเท่ากองกำกับการ) คือ กองกำกับการอำนวยการ กองกำกับการส่งเสริมและประสานงานวิจัย กองกำกับการพัฒนาบริหาร กองกำกับการชุดป้องกันและปราบปราม และกิจการพิเศษ กองกำกับการชุดปัญหาอาชญากรรม กองกำกับการชุดวิทยาการและเทคโนโลยี และกองกำกับการชุดวิเคราะห์นโยบายและประเมินผล
รายนามผู้บังคับบัญชาจากอดีตถึงปัจจุบัน
เลื่อนไปทางขวา
ลำดับ |
รายนามผู้บังคับบัญชา |
ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง |
1 |
พล.ต.ต.ชอบ สุนทรพิพิธ |
ก.พ.2504 – มี.ค.2512 |
2 |
พล.ต.ต.สุทัศน์ สุขุมวาท |
21 พ.ค.2514 – 2516 |
3 |
พล.ต.ต.ชวน ศรีประสิทธ์ |
5 ต.ค.2516 – 22 พ.ค.2518 |
4 |
พล.ต.ต.เทพ ธีรจันทรานนท์ |
23 พ.ค.2518 – 30 ก.ย.2519 |
5 |
พล.ต.ต.สม อุบลศรี |
1 ต.ค.2519 – 20 เม.ย.2520 |
6 |
พล.ต.ต.เสริม จารุรัตน์ |
21 เม.ย – 19 มี.ค.2521 |
7 |
พล.ต.ต.แผ้ว โสตถิพันธ์ |
2521 – ต.ค.2527 |
8 |
พล.ต.ต.วิสุทธิ์ กิตติวัฒน์ |
2 ต.ค.2527 – 1 ต.ค.2529 |
9 |
พล.ต.ต.สุวรรณ สุวรรณเวโช |
2 ต.ค.2529 – 14 ต.ค.2531 |
10 |
พล.ต.ต.ปิติ ประจักษ์จิตต์ |
15 ต.ค.2531 – 18 ก.พ.2534 |
11 |
พล.ต.ต.ชาญวุฒิ วัชรพุกก์ |
1 มี.ค.2534 – 1 ต.ค.2535 |
รายนามผู้ดำรงตำแหน่งผู้บังคับการ กองวิจัยและพัฒนา
เลื่อนไปทางขวา
ลำดับ |
รายนามผู้บังคับบัญชา |
ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง |
1 |
พล.ต.ต.ชาญวุฒิ วัชรพุกก์ |
กุมภาพันธ์ 2534 – ตุลาคม 2536 |
2 |
พล.ต.ต.โสทร วนิชเสถียร |
ตุลาคม 2536 – ตุลาคม 2537 |
3 |
พล.ต.ต.วิเชียรโชติ สุภโชติรัตน์ |
ตุลาคม 2537 – ตุลาคม 2539 |
4 |
พล.ต.ต.ประดิษฐ์ กล้าณรงค์ |
ตุลาคม 2539 – ตุลาคม 2542 |
5 |
พล.ต.ต.นิวัตร สารพัตร |
ตุลาคม 2542 – ตุลคม 2544 |
6 |
พล.ต.ต.สุรสีห์ สุนทรศารทูล |
ตุลาคม 2542 – ตุลคม 2544 |
7 |
พล.ต.ต.เกษียร วรศิริ |
ตุลาคม 2544 – ตุลาคม 2545 |
8 |
พล.ต.ต.สันติ รัชตะวรรณ |
ตุลาคม 2545 – กันยายน 2550 |
9 |
หัวหน้ากองวิทยาการ กรมตำรวจ |
ตุลาคม 2550 – กันยายน 2552 |
เมื่อปี พ.ศ.2552 มีพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการสำนักงานตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.2552 กฎกระทรวง แบ่งส่วนราชการเป็นกองบังคับการหรือส่วนราชการอย่างอื่น ในสำนักงานตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.2552 “กองวิจัยและพัฒนา” เปลี่ยนชื่อหน่วยงานเป็น กองวิจัย สังกัดอยู่ในสำนักงานยุทธศาสตร์ตำรวจประกอบด้วย
- ฝ่ายอำนวยการ
- กลุ่มงานส่งเสริมและประสานงานวิจัย
- กลุ่มงานวิจัยและประเมินผล 1
- กลุ่มงานวิจัยและประเมินผล 2
- กลุ่มงานวิจัยและประเมินผล 3
กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการเป็นกองบังคับการหรือส่วนราชการอย่างอื่นในสำนักงานตำรวจแห่งชาติ (ฉบับที่ 10) พ.ศ.2562 กองวิจัย มีอำนาจหน้าที่ ดังต่อไปนี้
- ดำเนินการเกี่ยวกับการวิจัย เพื่อพัฒนาระบบ รูปแบบ เทคนิค ยุทธวิธีตำรวจ และวิธีปฏิบัติงานของ เจ้าหน้าที่ตำรวจ ตลอดจนสนับสนุนให้มีการถ่ายทอดการพัฒนาด้านต่าง ๆ ให้แก่ หน่วยงานในสังกัดสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
- ดำเนินการเกี่ยวกับงานประเมินผลการปฏิบัติงานตามนโยบายหรือยุทธศาสตร์ด้านต่างๆ ในภาพรวมของสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
- ติดต่อประสานความร่วมมือสถาบันศึกษาหรือองค์กรอื่นทั้งภาครัฐและภาคเอกชน เพื่อส่งเสริม ให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการวิจัยและพัฒนาการปฏิบัติงานของสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
- ปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้องหรือได้รับมอบหมาย
รายนามผู้ดำรงตำแหน่งผู้บังคับการ กองวิจัย
เลื่อนไปทางขวา
ลำดับ |
รายนามผู้บังคับบัญชา |
ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง |
1 |
พล.ต.ต.สันติ รัชตะวรรณ |
กันยายน 2552 – กันยายน 2553 |
2 |
พล.ต.ต.อนันต์ โตสงวน |
พฤศจิกายน 2553 – ธันวาคม 2554 |
3 |
พล.ต.ต.สุวัฒน์ แจ้งยอดสุข |
ธันวาคม 2554 – กันยายน 2555 |
4 |
พล.ต.ต.สมชาย พัชรอินโต |
ธันวาคม 2555 – กันยายน 2557 |
5 |
พล.ต.ต.ปิยะ ต๊ะวิชัย |
กันยายน 2557 – ตุลาคม 2558 |
6 |
พล.ต.ต.เล็ก สังข์ดิษฐ์ |
พฤศจิกายน 2558 – กันยายน 2560 |
7 |
พล.ต.ต.สมชาย ชูชื่น |
ตุลาคม 2560 – กันยายน 2561 |
8 |
พล.ต.ต.เนติพงศ์ ธาตุทำเล |
ตุลาคม 2561 – กันยายน 2562 |
9 |
พล.ต.ต.เสนิต สำราญสำรวจกิจ |
ตุลาคม 2562 – กันยายน 2563 |
10 |
พล.ต.ต.หญิง ชุลีรัตน์ สงคศิริ |
ตุลาคม 2563 – กันยายน 2564 |
11 |
พล.ต.ต.หญิง จุฑารัตน์ ฉัตรเพิ่มพร |
ตุลาคม 2564 – กันยายน 2565 |
12 |
พล.ต.ต.หญิง วิรญา พรหมายน |
ตุลาคม 2565 – กันยายน 2566 |
13 |
พล.ต.ต.หญิง ศรีสกุล เจริญศรี |
พฤศจิกายน 2566 – ปัจจุบัน |